Metro w Warszawie: socjalistyczny projekt rozbudowy miasta
Choć pierwsza linia warszawskiego metra została oficjalnie uruchomiona dopiero w 1995 roku, to plany jego powstania sięgają początków XX wieku. Ostatecznie realne prace rozpoczęto w latach 50. i jak się okazało, powstały nawet koncepcje poszczególnych przystanków.
Pomysł zakładał, że pomiędzy północną a południową częścią Warszawy zostanie zbudowanych 8 stacji metra. Dodatkowo, dwa przystanki miały połączyć wschodnią część miasta. Chcąc urzeczywistnić prace budowlane, władze zorganizowały konkurs na najlepszy projekt stacji Towarowej i Teatralnej.
Wizualizacja stacji Towarowej / wizualizacja Kamil Czapski, Stacja MuranówKonkurs na projekt stacji warszawskiego metra: władze doceniły sztukę socrealistyczną
Stacja Towarowa, usytuowana przy ulicy Targowej, miała nawiązywać do wyzwolenia Warszawy przez Armię Czerwoną. Z kolei stacja Teatralna, znajdująca się na placu Teatralnym, miała odzwierciedlać socrealistyczną sztukę. Biorąc pod uwagę ówczesny okres „przyjaźni polsko-sowieckiej”, taka koncepcja nie jest zaskoczeniem.
W toku konkursu wyłoniono laureata stacji Teatralnej. Pierwszą nagrodę otrzymali architekci Jan Bogusławki, Aniela Bogusławska oraz malarz Edmund Czarnecki. Stacja Towarowa nie doczekała się oficjalnego projektu. Wyróżniono dwa projekty - zespołu pod kierownictwem Jana Seweryna Sokołowskiego, profesora Akademii Sztuk Pięknej w Warszawie oraz architekta Michała Ptic-Borkowskiego i malarza Romana Łukijanowa. Według projektów, obie stacje miały dosłownie ociekać socrealizmem – było tam dużo złoceń, marmuru, kamienia i rzeźb.
Wizualizacja stacji Teatralna / fot. Kamil Czapski Stacja Muranów
Projekt stacji Teatralna / Materiały archiwalne Mazowiecka Biblioteka CyfrowaBudowa metra w Warszawie przerwana na ponad... 20 lat
Metro, chociaż ostatecznie nie powstało w latach 50. XX wieku, było chętnie wykorzystywane w propagandzie sowieckiej.
- Było istotnym elementem planu nowej, socjalistycznej Warszawy, czyli sześcioletniego planu odbudowy, firmowanego nazwiskiem Bolesława Bieruta– wskazuje dr Andrzej Skalimowski historyk Instytutu Historii Nauki PAN.
Decyzję o budowie głębokiego metra ogłoszono w 1950 roku, a już rok później rozpoczęto prace. W tym celu powołano Państwowe Przedsiębiorstwo „Metroprojekt”, które w metrze dostrzegało potencjał militarny i schron atomowy. Jak się prędko okazało, warszawski grunt nie sprzyjał głębokim wykopom i stwarzał problemy. W 1953 roku prace przerwano i odkładano w czasie.
W 1957 roku całkowicie odstąpiono od budowy. Działania projektowe nad dzisiejszym metrem wznowiono w połowie lat 70., a pierwszy jego fragment oddano do użytku w 1995 roku.
Budowa I linii metra / Narodowe Archiwum CyfroweMetro 2050: Prezydent stolicy planuje rozbudowę warszawskiego metra
Prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski, zapowiedział na początku 2023 roku plany rozbudowy warszawskiego metra, które obecnie składa się z dwóch linii. To niewiele, jak na ponad 1,5 mln mieszkańców Warszawy. Do 2050 roku w stolicy ma powstać aż pięć linii metra, które mają składać się w sumie na 70 km nowych tras.
Zgodnie z obietnicami, metro ma być łącznikiem z centrum miasta do Wilanowa, Białołękę czy Pragę Południe. Trzymamy kciuki!
