Kandinsky w "nowojorskim okręgu" 

„Vasily Kandinsky. Around the Circle” w Muzeum Guggenheima to jedna z najciekawszych nowojorskich wystaw tego sezonu, która z pewnością spotka się z zainteresowaniem wielu miłośników sztuki XX wieku. Ponad 80 prac słynnego rosyjskiego malarza i wizjonera podziwiać można na trzech poziomach Rotundy. Nie mogło być inaczej, skoro jednym z głównych tematów przewijających się w twórczości Vasily’a Kandinsky’ego był właśnie okrąg i jego doskonałość.

- Krąg jest syntezą największych przeciwieństw, łączy w sobie koncentryczną i ekscentryczną formę i równowagę – pisał w swoich analizach Wasilly Kandinsky, wierząc że właśnie w kręgu zamknięty jest kosmos istnienia.

Na wystawie zobaczyć można nie tylko prace malarskie, ale także drzeworyty czy ilustracje książkowe, a prezentacja zawiera zarówno sztukę z wczesnego okresu twórczości artysty (Rosja i Niemcy), jak i późnego, gdy Vasily Kandinsky przebywał na wygnaniu we Francji.

Co ciekawe, kuratorka wystawy Megan Fontanella postanowiła odejść od klasycznego, chronologicznego sposobu prezentacji dzieł. I tak oto na poszczególnych poziomach Rotundy prace Vasily’a Kandinsky’ego układają się od najpóźniejszych do najwcześniejszych dzieł. Wystawa rozpoczyna się ostatnim rozdziałem artysty, kiedy na sztukę rosyjskiego malarza najbardziej oddziaływały nauki przyrodnicze oraz francuski surrealizm. To także okres, w którym Vasilly Kandinsky najbardziej interesował się rosyjskim, a w szczególności syberyjskim, folklorem. Na czwartym poziome spiralnej rotundy prezentowane są prace z niemieckiego okresu Vasily’a Kandinsky’ego. Artysta ściśle związany z Bauhausem umocnił się w przekonaniu, że sztuka może zmienić nie tylko tworzącego, ale też cały świat!

- Tworzenie dzieła sztuki to tworzenie świata – mówił.

Vasily Kandinsky, Several Circles - 1926 / Muzeum Salomona R. Guggenheima w Nowym Jorku

Kandinsky i jego abstrakcje, bo "wszystko zaczyna się od kropki"

To również czas wspaniałych abstrakcji Vasily’a Kandinsky’ego, opartych na geometrii, a w szczególności na okręgu i kole, które według niego były najlepszych przekaźnikiem emocji.

- Wszystko zaczyna się od kropki – wyjaśniał, opisując swoje prace. Dodawał również:

- Im bardziej przerażający staje się świat, tym bardziej sztuka staje się abstrakcyjna.

Ostatnia część wystawy znajdująca się na samej górze rotundy poświęcona jest wczesnym pracom Wasilly’a Kandinsky’ego, nad którymi pracował podczas pobytu w Monachium.

Vasily Kandinsky, Women in the Woods - 1907 / Muzeum Salomona R. Guggenheima w Nowym Jorku

Vassily Kandinsky - kim był? 

Vassily Kandinsky – rosyjski malarz, grafik i teoretyk sztuki oraz jeden z czołowych przedstawicieli abstrakcjonizmu XX wieku. Urodził się 4 grudnia 1866 roku w Moskwie w rodzinie zamożnych przedsiębiorców. Rodzice Wasilly’a pragnęli, by syn został prawnikiem. Ten jednak porzucił studia prawnicze dla sztuki. Gdy w 1896 roku wyjechał do Monachium, Akademia Sztuk Pięknych uznała jego umiejętności za niedostateczne. Dopiero po nauce rysunku u Antona Azbe Wasilly Kandinsky został przyjęty na monachijską ASP. Był to okres, w którym sporo podróżował po Europie u boku Gabrieli Munter. Jego ówczesne malarstwo charakteryzowało się dysharmonia kolorów, a także inspiracjami dawnej rosyjskiej ludowości.

W 1901 roku Vasily Kandinsky założył grupę „Die Phalanx”, a dziesięć lat później z przyjacielem Franzem Marcem grupę „Der Blaue Reitter”. W 1912 powstała pierwsza książka artysty „O duchowości w sztuce”, w której opisał swoją wizję świata i sztuki. Wierzył, że sztuka może być bramą do transcendencji.

Po wybuchu I wojny światowej Vasily Kandinsky wyjechał wraz z Gabrielą Munter do Szwajcarii. Ich związek nie przetrwał jednak próby czasu. W listopadzie 1914 roku Gabriela Munter wróciła do Monachium, a Wasilly Kandinsky powrócił do Moskwy. Dwa lata później poznał córkę generała Ninę Andrejewską, z którą wziął ślub w 1917 roku.

Vasily Kandinsky, Composition 8 - 1923 / Muzeum Solomona R. Guggenheima w Nowym Jorku

Na początku lat 20-tych XX wieku ponownie wyjechał do Niemiec. Był nauczycielem w Bauhausie od 1922 roku aż do zamknięcia szkoły przez nazistów w 1933 roku. W tym czasie opuścił Niemcy i osiadł we Francji, gdzie w 1939 roku otrzymał obywatelstwo, a także namalował najbardziej znane swoje dzieła. Zmarł w 1944 roku 9 dni po swoich urodzinach.

- Im głębszy staje się błękit, tym silniej wzywa człowieka do nieskończoności, budząc w nim pragnienie czystego, a w końcu nadprzyrodzonego... – Vasily Kandinsky

Wystawa „Vasily Kandinsky. Around the Circle” rozpoczęła się w nowojorskim Muzeum Guggenheima 8 października 2021 i trwać będzie do 5 września 2022 roku.