NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Sofonisba Anguissola (ok.1535-1625)

Sofonisba Anguissola to artystka, która uznawana jest dziś za jedną z pierwszych znaczących kobiet sztuki dawnej. Malarka urodziła się we Włoszech około 1535 roku – dokładna data narodzin nie jest znana. Wywodziła się z dość biednej, choć szlacheckiej, rodziny. Była najstarszą córką Amilcare Anguissoli i jego żony Bianci.

Sofonisba Anguissola miała szóstkę rodzeństwa – pięć sióstr i jednego brata. Każde z dzieci objawiało artystyczne talenty, ale najbardziej uzdolniona była właśnie Sofonisba.  Ojciec dzieci zadbał również o to, by każde z nich zdobyło wykształcenie obejmujące sztuki piękne.

Praktyki Sofonisby Anguissoli u szanowanych malarzy, takich jak Bernardino Campi, ustanowiły precedens. Wcześniej kobiety miały wstęp jedynie do warsztatów malarskich należących do członków rodziny. Nauka malarska Sofonisby trwała łącznie sześć lata, podczas gdy mężczyźni spędzali kilkanaście lat na nauce w warsztacie mistrza.

Kariera malarki w tamtych czasach była znacznie utrudniona. Jako kobieta nie mogła studiować ludzkiej anatomii, malować ludzkiego nagiego ciała, a nawet traktować malarstwa jako swojego zawodu, co było równoznaczne z brakiem możliwości sprzedaży swoich dzieł.

Mimo takich ograniczeń, Sofonisba Anguissola osiągnęła ogromny sukces. Została nadworną malarką na dworze króla Hiszpanii, Filipa II.  Jednym z najsłynniejszych jej dzieł jest obraz "Trójka dzieci z psem" oraz  "Gra w szachy", który nota bene oglądać można w Muzeum Narodowym w Poznaniu.

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA:  Artemisia Gentileschi (1593-1653)

Artemisia Gentileschi była córką rzymskiego malarza Orazia Gentileschiego wywodzącego się ze szkoły Caravaggia. Od najmłodszych lat pomagała ojcu w pracowni, mieszając farby i wspierając jego karierę. Szybko okazało się jednak, że dziewczynka również przejawia talent malarski. Już w wieku 13 lat namalowała swój pierwszy obraz przedstawiający Matkę Boską.

Artemisia Gentileschi była przedstawicielką wczesnego baroku w sztuce. Jest jedną z najwybitniejszych artystek tamtego okresu, ale znana jest nie tylko ze swojego malarskiego kunsztu. Życie prywatne artystki miało niebywały wpływ na tworzone przez nią dzieła oraz to, jak została zapamiętana przez historię.

Artemisia Gentileschi w wieku 17 lat została niechlubnie wykorzystana i pozbawiona czci. Agostino Tassi, szanowany w Rzymie malarz i znajomy ojca Artemisii, zgwałcił dziewczynę, a następnie obiecał jej ślub. Młoda Artemisia przystała na taką umowę. Jeszcze przez długi czas Agostino Tassi wykorzystywał dziewczynę i zwodził ją obietnicami, których nigdy nie wypełnił. W efekcie doszło do procesu wytoczonego przez ojca Artemisii. Te wydarzenia znacząca odbiły się na młodej dziewczynie i rzutowały na jej sztukę. W nawiązaniu do swoich przykrych doświadczeń powstały takie dzieła jak "Zuzanna i starcy" czy "Judyta odcinająca głowę Holofernesowi". 

Po procesie Artemisia wyszła za mąż za Pierantonio Stiattesiego i wyjechała do Florencji, gdzie urodziła piątkę dzieci. Niestety czworo z nich zmarło.

Mimo trudnych życiowych doświadczeń wciąż rozwijała swój talent malarski, tworząc m.in. do rodu Medyceuszy. Jako pierwsza kobieta została przyjęta do florenckiej Accademia del Disegno.

W 1620 roku z powodu długów wyjechała do Rzymu i rozstała się z mężem. W 1638 Artemisia Gentileschi dołączyła do ojca, który został zatrudniony jako malarz na dworze króla Karola I w Anglii. Ostatnie lata życia spędziła w Neapolu. 

 

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Judith Leyster (1609-1660)

Judith Leyster to holenderska malarka okresu baroku. Była ósmym dzieckiem lokalnego sukiennika i browarnika. Istnieją spekulacje, że Judith rozpoczęła karierę malarską w wyniku bankructwa ojca.

Przygodę z tą dziedziną sztuki rozpoczęła od nauki w warsztacie Fransa Pietersza de Grebbera w Haarlemie. Następnie nauki pobierała od Fransa Halsa.  Malarka malowała głównie sceny rodzajowe, martwą naturę oraz portrety.

Judith Leyster była pierwszą kobietą przyjątą to gildii św. Łukasza w Haarlemie, a jej prace były niezwykle cenione już za życia. Niestety po śmierci malarki, jej kunszt został zapomniany na ponad 200 lat, a wiele dzieł wychodzących spod jej ręki uznano za obrazy autorstwa Fransa Halsa. Dopiero w XIX wieku przywrócona została pamięć o tej artystce.

Wśród obrazów, które namalowała Judith Leyster, warto wymienić chociażby: "Małego flecistę", "Serenadę" czy "Wesołą kompanię", którą można podziwiać w paryskim Luwrze. 

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Angelika Kauffmann (1741-1807)

Angelika Kauffmann była córką i uczennicą szwajcarskiego malarza Josepha Johanna Kauffmanna, a malarstwa uczyła się nie tylko od swojego ojca, ale też od nauczycieli z Como i Mediolanu, gdzie kopiowała dzieła starych mistrzów i zdobyła uznanie jako portrecistka.

Poza zdolnościami malarskimi, obdarzona została również talentem muzycznym – doskonale śpiewała i grała na pianinie. Jednak ostatecznie zdecydowała się porzucić karierę muzyczną na rzecz malarstwa.

Przebywając w Rzymie w 1763 roku, Angelika Kauffmann poznała Antona Raphaela Mengsa i Johanna Joachima Winckelmanna, którzy wywarli silny wpływ na jej styl malowania i pojmowanie sztuki.

Jednak najbardziej znaczącą dla jej kariery była podróż do Anglii w 1765 roku. Malarka została w Londynie przez kolejne 15 lat, tworząc tam liczne sztychy, dekoracje ścian i sufitów oraz portrety. Malowała członków angielskiego dworu i przedstawicieli arystokracji, w tym także Polaków - m.in. "Portret Heleny ze Stadnickich Męcińskiej" czy "Portret Anny z Cetnerów Potockiej". 

W 1768 roku została członkinią-założycielką Royal Academy of Arts. Po śmierci ojca w 1782 roku wraz z drugim mężem zamieszkała w Rzymie, a jej dom stał się ośrodkiem życia towarzyskiego i intelektualnego. 

 

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Élisabeth Vigée Le Brun (1755-1842)

Francuska portrecistka Élisabeth Vigée Le Brun stworzyła imponującą kolekcję prawie 1000 portretów i pejzaży. Urodziła się w Paryżu w 1755 roku, a jako córka malarza pierwsze lekcje pobierała właśnie od niego. Już jako nastolatka profesjonalnie malowała portrety. Jej wielki przełom w karierze nastąpił, gdy została portrecistką Marii Antoniny, a później uzyskała wstęp do wielu akademii artystycznych.

Jej obrazy wypełniają lukę między teatralnym stylem rokoko a bardziej powściągliwym okresem neoklasycystycznym.  Malowane przez Élisabeth Vigée Le Brun portrety były żywe i pozbawione sztywności. Naturalny, swobodny styl uznano za rewolucyjny w czasach, gdy portrety często wymagały formalnych przedstawień klas wyższych. W 1783 została członkinią francuskiej Królewskiej Akademii Malarstwa i Rzeźby.

W czasie rewolucji francuskiej udało się jej uciec z rodziną z Francji. Poszukując swojego nowego domu, odwiedziła Włochy, Austrię i Rosję, spotykając się z wielkim uznaniem na dworach Wiednia, Petersburga czy Berlina. Szybko stała się ulubioną malarką arystokracji w całej Europie. Jej pracę doceniała również polska arystokracja, a szczególnie ród Potockich i Radziwiłłów. 

 

W trakcie pobytu Élisabeth Vigée Le Brun w Polsce malarka stworzyła około 30 portretów. Wiele z nich do dziś możemy oglądać w Polsce, m. in. "Portret Teresy Czartoryskiej", "Portret Anny Biron von Curland" czy "Portret Marie-Caroline von Thun, Lady Gillford".

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Rosa Bonheur (1822-1899)

Jak w przypadku wielu innych artystek, ojciec Rosy Bonheur był malarzem. Kiedy Rosa miała 12 lat, ojciec pozwolił córce rozwijać pasję do rysowania i zaprosił do swojego warsztatu. Przynosił tam nawet żywe zwierzęta, aby córka mogła doskonalić swoje umiejętności malarskie, a także uczyć się anatomii zwierząt.

Rosa Bonheur rozpoczęła studia od kopiowania obrazów z książek rysunkowych i szkicowania modeli gipsowych. W wieku czternastu lat zaczęła kopiować obrazy w Luwrze. Młoda dziewczyna studiowała anatomię zwierząt, osteologię, a nawet przeprowadzała sekcje zwierząt w szkole weterynaryjnej d'Alfort w Paryżu. Pisała z nich szczegółowe analizy, które później wykorzystywała jako punkt odniesienia dla swoich obrazów i rzeźb.

W 1841 Rosa Bonheur po raz pierwszy wystawiła swoje prace w Salonie Paryskim, stając się najsławniejszą malarką ówczesnej Francji i przedstawicielką naturalizmu. 

Rosa Bonheur zasłynęła nie tylko ze swoich obrazów, ale również z łamania stereotypów związanych z płcią. Od połowy lat pięćdziesiątych XIX wieku nosiła strój męski, ale musiała wcześnie uzyskać pozwolenie policji. Chociaż często była krytykowana za noszenie spodni i luźnych bluzek, nosiła je przez całe życie, powołując się na ich praktyczność podczas pracy ze zwierzętami.

Była także otwartą lesbijką, najpierw przez ponad 40 lat mieszkała z partnerką Nathalie Micas, a następnie, po śmierci Micas, związała się z amerykańską malarką Anną Elizabeth Klumpke.

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Berthe Morisot (1841-1895)

Francuska malarka Berthe Morisot urodziła się w 1841 roku w zamożnej rodzinie urzędniczej, jako trzecie z czworga dzieci. Jej matka Marie Josephine Cornelie Thomas była krewną Jeana-Honore Fragonarda, malarza i rysownika, zaś ojciec, Edme Tiburde Morisot, Naczelnikiem Sądu Obrachunkowego. Rodzina mieszkała przy rue Franklin w Paryżu i obracała się w kręgach ówczesnej elity artystycznej.

Berthe Morisot już w młodości wykazywała zainteresowanie sztuką, a ponieważ jej rodzina bardzo dbała o dostęp dla kobiet do nauki, to też w 1857 roku rozpoczęła wraz ze swoimi starszymi siostrami - Edmą oraz Ives - lekcje malarstwa. Ich pierwszym nauczycielem był Geoffray – Alphonse Chocarne, akademik, który nauczył je podstaw rysunku. 

Zanim jednak Berthe Morisot trafiła na ‘’salony’’ odbywała nauki malarskie u Guicharda, Caille’a Corota. Przełomowym momentem kariery artystki było spotkanie malarza Edouarda Maneta w Luwrze. Od tej pory wystawiała swoje prace na szanowanym Salonie Paryskim, a jej dzieła nabrały charakterystycznego stylu Maneta.

 

Niedługo później Berthe Morisot dołączyła do pierwszej wystawy impresjonistów z Monetem, Cézanne'em, Renoirem i Degasem. Malowała delikatnie i spokojnie, przedstawiając głównie kobiety w swoich codziennych zajęciach. 

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Mary Cassatt (1844-1926)

Mary Cassatt do amerykańska malarka francuskiego pochodzenia. Urodziła się w zamożnej rodzinie, która nie pochwalała jej pomysłu na życie, jakim było malarstwo.

W wieku 22 lat wyjechała do Paryża aby spełnić swoje marzenia. Podróżowała po starym kontynencie, czerpiąc inspiracje i podziwiając dzieła starych mistrzów. W 1877 roku malarka wstąpiła w szeregi impresjonistów tworząc lekkie, miękkie prace w pastelowych kolorach.

Talent Mary Cassatt szybko został dostrzeżony. Jej prace cenił m.in. Edgar Degas.

W 1890 w Paryżu odbyła się wystawa sztuki autorstwa Mary Cassatt, która spotkała się dużym uznaniem krytyków.

Jednak w 1914 roku malarka musiała porzucić malowanie. Powodem była choroba wzroku, która z upływem lat coraz bardziej się pogłębiała.

W historii sztuki zapisała się jako malarka, która rozpropagowała impresjonizm w Stanach Zjednoczonych. Jednocześnie Mary Cassatt podążała własną malarską ścieżką, nie kopiując największych impresjonistów. Malowała głównie kobiety i dzieci, przedstawiając je w magicznych chwilach codzienności. 

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Hilma Af Klint (1862-1944)

Hilma Af Klint to szwedzka artystka, która była pionierką sztuki abstrakcyjnej. Jako jedna z pierwszych kobiet studiowała na Królewskiej Akademii Sztuki w Sztokholmie. Ukończyła studia z wyróżnieniem, co pozwoliło jej na otrzymanie stypendium i pracowni w samym centrum szwedzkiej stolicy. Po sąsiedzku odbywały się głośne wystawy m.in. Edvarda Muncha.

Hilma af Klint brała aktywny udział w życiu artystycznym Sztokholmu przełomu wieków. Przez chwilę pełniła nawet funkcję sekretarza Stowarzyszenia Szwedzkich Kobiet Artystek. 

W następnych latach była nie tylko malarką, ale też mistyczką, badaczką zjawisk paranormalnych oraz medium i to właśnie te doświadczenia  - jak twierdzą historycy sztuki - sprawiły, że w 1906 roku zaczęła eksperymentować z malarstwem abstrakcyjnym, łamiąc wszystkie zasady sztuki uznane w tamtych czasach. Jak tłumaczyła, nie wiedziała, co maluje, ale wiedziała dokładnie, jak ma wyglądać. 

Hilma af Klint nigdy nie wyszła za mąż. Nie miała dzieci. Zmarła w 1944 roku w wieku 82 lat na skutek obrażeń odniesionych w wypadku tramwaju. Ponad tysiąc abstrakcyjnych prac i notatek pozostawiła swojemu siostrzeńcowi, zaznaczając w testamencie, że będzie je można upublicznić dopiero 20 lat po jej śmierci. 

Spadkobiercy malarki w 1970 roku chcieli przekazać jej prace do sztokholmskiego Moderna Museet, ale to odmówiło przyjęcia donacji.

Co ciekawe, w 2012 roku nowojorskie Museum of Modern Art odmówiło włączenia jej dzieł do wystawy poświęconej pionierom abstrakcjonizmu. 

Dopiero w 2013 roku Moderna Museet w Sztokholmie zorganizowało dużą wystawę poświęconą Hilmie af Klint - kobiecie, która malowała abstrakcje długo przed Wassilem Kandinskym, Pietem Mondrianem i Kazimierzem Malewiczem. 

 

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Olga Boznańska (1865-1940)

Oldze Boznańskiej pierwszych lekcji rysunku udzielała matka, Eugenia Mondan. Później, w latach 1883–1886 artystka kształciła się pod kierunkiem Kazimierza Pochwalskiego i Józefa Siedleckiego. Uczęszczała też na Wyższe Kursy dla Kobiet im. A. Baranieckiego, gdzie lekcji udzielali jej Hipolit Lipiński i Antoni Piotrowski. Artystka studiowała na Akademii Sztuk Pięknych w Monachium, jak również doskonaliła swój warsztat mi.in. w monachijskiej Pinakotece. 

Malarka zadebiutowała, prezentując swoje prace w krakowskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych. Następnie wystawiała swoje prace w całym kraju, ale również poza granicami Polski, docierając m.in. do Berlina, Pragi, Londynu czy Pittsburgu.

Olga Boznańska była wielokrotnie nagradzana, m.in. złotym medalem na międzynarodowej wystawie w Monachium (1905), Francuską Legią Honorową (1912), Grand Prix na Wystawie Expo w Paryżu (1939) i orderem Polonia Restituta (1938). 

Największą sławę przyniosły jej portrety, które przez wiele lat cieszyły się ogromnym powodzeniem. Olga Boznańska przez wiele lat kojarzona była z impresjonizmem, ale wielu ekspertów jest zdania, że polska malarka miała własny styl i filozofię tworzenia, kompletnie odmienną od tego, co proponowali impresjoniści. W jej malarstwie dominowała specyficzna gra tonów i półtonów, nadających obrazom specyficzną mglistość i tajemniczość.

 

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Georgia O’Keeffe (1887-1986)

Georgia O’Keeffe na scenie artystycznej pojawiła się w 1916 roku, debiutując w 291, najbardziej prestiżowej i wpływowej galerii Nowego Jorku, a co za tym idzie – Stanów Zjednoczonych, w której wcześniej eksponowano dzieła takich twórców jak August Rodin, Paul Cézanne czy Pablo Picasso. Pokazane wówczas abstrakcyjne kompozycje malowane węglem przykuły uwagę widzów i krytyki, zapoczątkowując pełną sukcesów zawodową drogę malarki.

Nie bez znaczenia okazała się znajomość Georgii O’Keeffe z Alfredem Stieglitzem – jednym z najsłynniejszych ówczesnych fotografików, założycielem w sumie kilku innych prominentnych galerii sztuki, nadających ton amerykańskiemu życiu artystycznemu. Początkowo utrzymywali kontakty zawodowe, z czasem ich znajomość przerodziła się w miłość i para się pobrała. 

Kwiaty, muszle, zwierzęta czy krajobrazy - to główne tematy jej prac, ale podane w abstrakcyjny i hipnotyzujący widza sposób. 

Georgia O'Keeffe była jedną z niewielu kobiet -artystek o tak wpływowej pozycji, ale jednocześnie walczyła ze stereotypowym podejściem do sztuki tworzonej przez kobiety. Przez całe życie odmawiała udziału w wystawach wyłącznie kobiecych, chcąc być określana po prostu jako artystka, wolna od płci.

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Tamara Łempicka (1898-1980)

Polska malarka epoki art deco, która większość swojego życia spędziła w Paryżu i Stanach Zjednoczonych. Urodziła się jako Tamara Rozalia Gurwik-Górska w Warszawie. Ojciec malarki - rosyjski Żyd - porzucił rodzinę, gdy Tamara była małą dziewczynką. Tamara wychowywana była więc przez matkę i dziadków - Bernarda i Klementynę Deklerów, którzy byli znaną warszawską rodziną i obracali się w najlepszych kręgach towarzyskich. 

Przygoda Tamary Łempickiej z malarstwem rozpoczęła się podczas wakacji we Włoszech, które spędzała wraz z babcią. Zainspirowana dziełami włoskich mistrzów, sama zapragnęła malować. W wieku 14 lat wyjechała do Petersburga i tam kontynuowała swoją naukę malarską. Tam również w wieku 18 lat poślubiła prawnika Tadeusza Łempickiego.

Polka zasłynęła ze swoich wysoce stylizowanych portretów i aktów, które cieszyły się ogromnym zainteresowaniem paryskiej bohemy. Jeden z jej najsłynniejszych obrazów - "Autoportret w zielonym Bugatti" -  jest doskonałą kwintesencją stylu Tamary Łempickiej. Kubistyczne formy, nasycone barwy, wyidealizowane i chłodne twarze - to wszystko można odnaleźć w twórczości polskiej malarki. 

Tamara Łempicka odnosiła sukcesy aż do wybuchu II wojny światowej, ale zainteresowanie jej twórczością powróciło wraz z powrotem popularności na art deco w latach 60-tych XX wieku. Dziś jej prace biją rekordy na aukcjach sztuki i znajdują się  wielu prestiżowych kolekcjach na całym świecie. Wielką fanką Tamary Łempickiej jest podobno Madonna, która posiada w swoich zbiorach jeden z obrazów malarki. 

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Frida Kahlo (1907-1954)

Okoliczności, w których Frida Kahlo zajęła się malarstwem, były niezwykłe. Wszystko zaczęło się od pewnego wypadku autobusowego, do którego doszło, kiedy dziewczyna wracała ze szkoły wraz ze swoim przyjacielem. Na skutek uderzenia jedna z poręczy przebiła ją na wylot, łamiąc jej żebra, kręgosłup w trzech miejscach, lewą nogę w jedenastu, a prawą miażdżąc, uszkadzając nerkę i wychodząc przez pachwinę.

Lekarze nie dawali jej dużych szans, ale dziewczyna cudem przeżyła. W ciągu długich miesięcy, kiedy leżała unieruchomiona w łóżku, zyskała nową pasję – sztukę. Ogląda albumy i uczyła się malować.

Obecnie nie ma drugiej XX-wiecznej artystki o tak rozpoznawalnym nazwisku jak Frida Kahlo. Chociaż dramat jej tragicznego wypadku jako młodej kobiety i jej burzliwy związek z mężem Diego Riverą czasami przyćmił jej zdolności artystyczne, siła jej malarstwa jest ogromna!

 

Jest szczególnie znana ze swoich autoportretów, które poruszają tematy tożsamości, cierpienia i ludzkiego ciała.

 

NAJSŁYNNIEJSZE MALARKI ŚWIATA: Helen Frankenthaler (1928-2011)

Dorastając na Manhattanie, Helen Frankenthaler studiowała malarstwo w Dalton School i Bennington College. Rozległą karierę wystawienniczą rozpoczęła w 1952 roku pokazem swojego obrazu ‘’Góry i morze” . Ucząc się pod kierunkiem artysty Hansa Hoffmana. Jako młoda artystka stała się ważną postacią w artystycznym ruchu abstrakcyjnym.

Mimo że jej obrazy to abstrakcje, często odbierane są przez widzów jako pejzaże. Styl ten naśladowali inni artyści, w tym Morris Louis i Kenneth Noland.

Helen Frankenthaler przez pewien czas pozostawała pod wpływem twórczości Jacksona Pollocka, stosując podobną malarską technikę gestu. Nalewała farbę olejną na rozłożone na podłodze płótno i rozprowadzała ją cienką warstwą, jak akwarelę. Jej sposób malowania zapoczątkował szkołę malarską zwaną color field painting.

W latach 80-tych XX wieku kolorystyka jej obrazów stała się spokojniejsza, ciemniejsza i bardziej stonowana. Od 1960 roku wykonywała również akwatinty, litografie i drzeworyty. Jej sześćdziesięcioletnia twórczość pokazuje ciągłą ewolucję stylu.